4.2. Risk management.md

การบริหารความเสี่ยง (Risk management)

• เริ่มจากการค้นหาความเสี่ยง และวางแผนการรับมือ เพื่อให้ส่งผลกระทบต่อโครงการน้อยที่สุด
• การสร้างซอฟต์แวร์ มีความเสี่ยงเสมอ อาจมีสาเหตุมาจาก
  • การเปลี่ยนแปลง requirement, การกำหนด requirement ที่ไม่รัดกุม, การประเมินความสามารถของทีมงานที่ไม่ตรงตามความจริง ฯลฯ
• หน้าที่ของผู้บริหารโครงการคือ
  • ศึกษาและทำความเข้าใจผลกระทบของความเสี่ยงต่อโครงการ
  • วางแผนการหรือกำหนดขั้นตอน เพื่อหลีกเลี่ยงความเสี่ยงให้มากที่สุด

การจำแนกความเสี่ยง

• เราสามารถจำแนกความเสี่ยงได้เป็น 2 มิติ
  • ชนิดของความเสี่ยง (ทางเทคนิค, ทางการบริหาร, ... ) “มองที่เหตุ”
  • ผลกระทบจากความเสี่ยง “มองที่ผล”
• ความเสี่ยงอาจกระทบต่อตารางเวลาหรือทรัพยากร
• ความเสี่ยงอาจกระทบต่อคุณภาพหรือประสิทธิภาพของซอฟต์แวร์
• ความเสี่ยงจากปัจจัยภายนอก เช่นจากผลดำเนินการทางธุรกิจ ก็อาจจะส่งผลต่อทั้งโครงการ

ตัวอย่างความเสี่ยงชนิดต่างๆ

กระบวนการบริหารความเสี่ยง

• การระบุความเสี่ยง (Risk identification)
  • จำแนกออกมาเป็นความเสี่ยงระดับโครงการ (project) ระดับผลิตภัณฑ์ (product) หรือระดับธุรกิจ (business)
• การวิเคราะห์ความเสี่ยง (Risk analysis)
  • ประเมินความเป็นไปได้และผลกระทบของความเสี่ยงดังกล่าว
• การวางแผนความเสี่ยง (Risk planning)
  • จัดทำแผนงานเพื่อหลีกเลี่ยงหรือลดผลกระทบของความเสี่ยง
• การติดตามความเสี่ยง (Risk monitoring)
  • ติดตามความเสี่ยงตลอดโครงการ

กระบวนการบริหารความเสี่ยง

การระบุความเสี่ยง (Risk identification)

• อาจจะเป็นกิจกรรมระดับทีม หรือหัวหน้าทีมทำโดยลำพังก็ได้
• อาจใช้รายการตรวจสอบความเสี่ยงทั่วไป เพื่อระบุความเสี่ยงในโครงการ เช่น
  • ความเสี่ยงจากการเปลี่ยนแปลงเทคโนโลยี (Technology risks)
  • ความเสี่ยงจากองค์กร (Organizational risks)
  • ความเสี่ยงจากผู้คน (People risks)
  • ความเสี่ยงจากความต้องการที่เปลี่ยนแปลงไป (Requirements risks)
  • ความเสี่ยงจากการประมาณที่ผิดพลาด (Estimation risks)

ตัวอย่างของประเภทความเสี่ยงชนิดต่าง ๆ

การวิเคราะห์ความเสี่ยง (Risk analysis)

• ทำการประเมินความเป็นไปได้ และความรุนแรงของความเสี่ยงแต่ละชนิด
• ความเป็นไปได้
  • น้อยมาก (very low), น้อย (low), ปานกลาง (moderate), สูง (high) และ สูงมาก (very high)
• ความรุนแรง
  • ไม่สำคัญ (insignificant), พอประมาณ (tolerable), จริงจัง (serious) และ ร้ายแรง (catastrophic)

ตัวอย่าง

การวางแผนความเสี่ยง (Risk planning)

• พิจารณาแต่ละความเสี่ยงและพัฒนากลยุทธ์เพื่อจัดการความเสี่ยงดังกล่าว
• กลยุทธ์การหลีกเลี่ยงความเสี่ยง (Avoidance strategies)
  • ความเป็นไปได้ที่จะเกิดความเสี่ยงจะลดลง
• กลยุทธ์ลดผลกระทบจากความเสี่ยง (Minimization strategies)
  • ผลกระทบของความเสี่ยงต่อโครงการหรือผลิตภัณฑ์จะลดลง
• แผนฉุกเฉิน (Contingency plans)
  • หากความเสี่ยงเกิดขึ้น แผนฉุกเฉินคือแผนการจัดการกับความเสี่ยงนั้น

จะเกิดอะไรขึ้น

• จะเกิดอะไรขึ้นถ้าวิศวกรหลายคนป่วยในเวลาเดียวกัน
• จะเกิดอะไรขึ้นถ้าภาวะเศรษฐกิจตกต่ำทำให้งบประมาณลดลง 20% สำหรับโครงการ
• จะเกิดอะไรขึ้นถ้าประสิทธิภาพของซอฟต์แวร์โอเพนซอร์สไม่เพียงพอและผู้เชี่ยวชาญเฉพาะด้านซอฟต์แวร์โอเพนซอร์สจะลาออก
• จะเกิดอะไรขึ้นถ้า บริษัท ที่ให้บริการและดูแลรักษาส่วนประกอบซอฟต์แวร์เลิกกิจการ
• เกิดอะไรขึ้นถ้าลูกค้าไม่สามารถออกข้อกำหนดตามระยะเวลาที่คาดการณ์ไว้

กลยุทธ์สำหรับบริหารความเสี่ยง

การติดตามความเสี่ยง (Risk monitoring)

• ประเมินความเสี่ยงแต่ละอย่างที่ระบุไว้เป็นประจำ
  • เพื่อตัดสินใจว่าจะมีความเป็นไปได้น้อยหรือมากน้อยเพียงใด
• ประเมินว่าผลกระทบของความเสี่ยงมีการเปลี่ยนแปลงหรือไม่
• ความเสี่ยงหลักแต่ละข้อควรได้รับการกล่าวถึงในที่ประชุมติดตามความคืบหน้า

ตัวชี้วัดความเสี่ยง